Wielen opnieuw gespaakt

De laatste maanden werd ik regelmatig geteisterd door spaakbreuken. In het linker voorwiel zijn er in de afgelopen tweeënhalf jaar welgeteld 14 spaken gesneuveld, in het rechter voorwiel 7. In het begin waren het vooral de spaakkoppen die het begaven, de laatste tijd braken de spaken allemaal ter hoogte van het uiteinde van de spaaknippel af.

Een maand of wat geleden was ik er een beetje klaar mee en heb ik nieuwe spaken en spaaknippels besteld met als doel de wielen opnieuw te spaken. Ik had natuurlijk gewoon spaken kunnen bestellen bij ICE, maar a) waren deze erg duur en b) heb ik mijn twijfels over de sterkte van de originele spaken. Goede alternatieven bleken lastig te vinden, maar uiteindelijk heb ik bij Tartybikes geschikte Sapim Race spaken in de maat 18 x 172 mm gevonden. Die waren weliswaar niet zwart, maar wel een stuk goedkoper. Net als de originele spaken zijn dit "double butted spaken".

Voor de spaaknippels heb ik weer voor de DT Swiss Pro lock nippels gekozen. Deze spaaknippels zijn van messing en zelfborgend. Met deze spaaknippels heb ik goede ervaringen. Sinds ik bij km. stand 1820 alle spaaknippels heb vervangen is er geen eentje gesneuveld. Ik heb voor de korte variant van 12 mm gekozen omdat die de spaken, op het punt waar de spaken de spaaknippels richting de naaf verlaten, net iets minder belasten. Het zal niet veel schelen, maar wie weet.

typerende spaakbreuken

wielen met 'vermoeide' spaken

idem, van de andere kant

spaakpatroon rechts

gespiegeld spaakpatroon links

Het viel me op dat het linker wiel, ten op zichte van het rechter wiel, gespiegeld gespaakt was. Ik heb geen idee of dit voor- of nadelen heeft, maar het zorgt er in ieder geval voor dat het linker en rechter voorwiel vrijwel symmetrisch zijn. Zelf heb ik de wielen ook weer op deze manier gespaakt.

Na het verwijderen van de spaken bleek dat de velgen ook zonder spaken nog mooi recht waren. Wel zat er aan de binnenkant wat oxide rond de spaakgaten. Met een mini boormachine, voorzien van een staalborsteltje, was dat vrij snel weg gepoetst.

oxide rond de spaakgaten

mini boormachine met staalborsteltje

oxide weg geborsteld

De trekkende spaken (de spaken waarvan de koppen naar het midden van de naaf wijzen) hebben al flinke sporen in de naafflenzen achter gelaten. Daarom heb ik er voor gekozen de nieuwe trekkende spaken in de gaten van de oude duwende spaken te steken en andersom. Hierdoor vallen de nieuwe spaken niet in de sporen van de oude spaken.

De wielen heb ik één voor één gespaakt. Daar bedoel ik mee dat ik het tweede wiel pas gesloopt heb toen het eerste weer in elkaar zat. Wel zo handig, want hierdoor kan het ene wiel mooi als voorbeeld voor het andere dienen. Omdat de wielen ten opzichte van elkaar gespiegeld gespaakt zijn, heb ik de achterkant van het ene wiel als voorbeeld gebruikt voor de voorkant van het andere wiel, en vice versa.

trekkende spaken hebben hun sporen achtergelaten	de aftrap	eerste ronde
tweede ronde	derde ronde	laatste ronde

Na het inspaken van de wielen zie je dat de spaken bol staan van de spanning. Door de trekkende spaken vlak achter de spaakkop iets naar binnen te buigen en de duwende spaken op die plek iets naar buiten te buigen wordt die spanning duidelijk minder.

Met een boormachine heb ik de spaaknippels zo ver aangedraaid dat de schroefdraad van de spaken nog net zichtbaar was. Daarna heb ik alle spaaknippels met de spokey (een spaaksleutel) vier omwentelingen vaster gedraaid. Vervolgens heb ik het wiel ingeklemd in de wielrichtstandaard en heb ik de spaken verder op spanning gebracht. Een echt geduld werkje! Af en toe heb ik de wielen uit de standaard gehaald en heb ik de velg, met een naafpunt op een houten plank, stevig aangedrukt, eerst aan de ene kant, en vervolgens aan de andere kant.

spaken 'ontspannen'

vastschroeven tot schroefdraad net verdwijnt

'werkplaats'

spaakspanning

Meer informatie over de gebruikte gereedschappen en url's van sites met gedetailleerde informatie over het bouwen van wielen zijn te vinden in het bericht "spaaknippels vervangen", ook op deze blog.

De spaakspanning heb ik afgesteld met behulp van een spaakspanningsmeter, een Parktool TM-1. In beide wielen heb ik de spaken opgespand tot een waarde van 22 à 23. Voor spaken met een dikte van 1,8 mm komt dat overeen met 1110 à 1240 N.

Ik hoop dat de inspanningen er toe hebben geleid dat ik voorlopig gevrijwaard blijf van problemen met de wielen!

wielen die er weer even tegen moeten kunnen

idem, van de andere kant

Km. stand: 21.980